51. Ders Arapça Öğreniyorum | Ecvef Fiillerde Emir ve Nehiy Çekimleri

Ecvef Fiilin Emr-i Hâzır Çekimi

Ecvef-i vâvî olan قال (dedi) fiilinden emr-i hâzır kipi elde etmek istediğimizde, yine sulâsî fiillerde emr-i hâzır kipinin bulunuşuna ilişkin yolu izlememiz gerekmektedir. Buna göre:

1. Fiilin ikinci şahıs muzârisi (eril) alınır: أنْتَ تَقولُ

2. Baştaki muzâraat harfi atılır: قُولُ

3. Baştaki muzâraat harfi atıldıktan sonra ardından gelen harf okunabildiği için başa elif harfi getirilmez.

4. Son işlem olarak fiilin sonu cezm edilir: قُولْ

Burada fiilin sonu cezm edildiğinde iki sükûnlu harfin yan yana geldiğini görüyorsunuz. Oysa Arapçada iki sükûnlu harfin yan yana gelmeyeceğini biliyorsunuz. Bu durumda yapılması gereken illetli harfin düşürülmesidir. Böylece emir kipi قُلْ (söyle!) biçiminde elde edilir.

Emr-i hâzır bulma kuralını, ikinci şahsa ait diğer formlar üzerinde de uygulayacak olursak, şöyle bir sonuç elde ederiz:

أنْتُما تَقولانِ ← قُولا

أنْتُمْ تَقولونَ ← قُولوا

أنْتِ تَقولينَ ← قُولي

أنْتُما تَقولانِ ← قُولا

أنْتُّ تَقُلْنَ ← قُلْنَ

Buna göre, قال fiilinin emr-i hâzır kipinin çekimini şu şekilde düzenleyebiliriz